Wat doen wij met de Nederlandse Gulden?
In de middeleeuwen stonden de Nederlanders, die overal in de wereld aanwezig waren, bekend als een handelsvolk. Vooral de ruilhandel, waarbij bijvoorbeeld specerijen uit Oost-Indië werden geruild tegen tropisch producten in West-Indië, was een belangrijke drijfsfeer voor de Hollandse koopvaardijvloot. Echter in de Lage Landen had men het probleem dat goederen alleen tegen valuta konden worden geruild. De verschillende provincies van de Lage Landen hadden elk hun eigen valuta waardoor de handel voor de kooplieden soms erg complex was. In 1325 werden door de Hollandse overheid de eerste gouden Guldens ingevoerd om het handelsverkeer eenvoudiger te maken. In de ruim 600 jaar dat de Hollanders gebruik maakten van de Gulden als een wettelijk betaalmiddel bleek deze, naast de Duitse Mark, één van Europa’s meest stabiele valuta te zijn. Door het ontstaan van de Europese Unie en de invoering van de Euro op 1 januari 2002 zal de Nederlandse Gulden geleidelijk verdwijnen als wettelijk betaalmiddel.
Guldens inwisselen voor Euro’s
Nog steeds vertegenwoordigen kunnen sommige Gulden-biljetten gebruikt worden als wettelijk betaalmiddel. Echter kan men hiermee alleen nog bij de Nederlandse Bank (DNB) terecht om deze in te wisselen voor Euro’s. Maandag 25 juli 2016 was de laatste dag dat men de honderd gulden biljetten met de afbeelding van Michiel de Ruyter kon inleveren. Als men zo’n biljet inleverde kreeg met een aantal weken later de tegenwaarde in Euro’s op de bankrekening gestort. Op deze laatste inwisseldag werden een kleine 100 biljetten naar hun laatste rustplaats gebracht en kregen de eigenaren een tegenwaarde van 45,38 Euro aangeboden. Echter als men een zo goed als nieuw 100 Gulden biljet met de afbeelding van Michiel de Ruyter heeft, kan deze op de verzamelaarsmarkt zelfs nog 100 Euro ontvangen. Sterker nog: Als men een 100 Gulden biljet bezit met een serienummer beginnend tussen 1996 tot 2001, dan kan men zelfs een dikke 2.000 Euro op de verzamelaarsmarkt ontvangen.
Geldigheid Nederlandse Gulden biljetten
Nog steeds zijn er Gulden biljetten die een waarde vertegenwoordigen als betaalmiddel. Zo zijn de 5 Gulden biljetten met Joost Vondel tot 1 mei 2025 in te wisselen waarvoor men dan weer 2,27 Euro als tegenwaarde ontvangt. De blauwe 10 Gulden biljetten met Frans Hals of de IJsvogel en het rode 25 Gulden biljet met het Roodborstje kan men tot 1 januari 2032 inwisselen. Het 25 Gulden biljet met Jan Pieterszoon Sweelinck kan men slechts tot 1 mei 2025 omruilen voor Euro’s. Het moderne gele Zonnebloem biljet van 50 Gulden en de 100 Gulden biljetten met de Snip of de Uil verliezen, net als het 250 Gulden en de 1.000 Gulden biljetten, hun waarde op 1 januari 2032. De munten hebben helaas hun waarde al verloren op 1 januari 2007. Is men in het bezit van de oude Duitse Marken, dan kan men zowel de biljetten als de munten nog steeds inleveren bij de Duitse bank.
Verborgen schatten
Omdat de Gulden meer dan 600 jaar als wettelijk betaalmiddel heeft gediend zijn er enorm veel biljetten en munten in omloop geweest. Volgens de Nederlandse Bank is het grootste deel van deze valuta inmiddels ingewisseld voor Euro’s maar is er nog steeds ongeveer 257 miljoen Euro (566 Miljoen Gulden) aan Gulden biljetten in omloop. Zo bleek onlangs nog toen men bij een bouwproject in Veenendaal een dikke portefeuille gevuld met de ouderwetse Gulden biljetten ter waarde van 77.000 Euro (170.000 Gulden). Een ander voorbeeld is een archivaris van een scholengemeenschap in Groningen die in een oude doos een bedrag van ruim 8.600 Euro (19.000 Gulden) aan Gulden biljetten ontdekte. Zo zijn er ook veel oude biljetten en munten verwerkt tot kunstobject of sieraad. Regelmatig vinden medewerkers van kringloopcentra een sieraad waarin een oude munt uit de Guldentijd is verwerkt. Bekende voorbeelden zijn halskettingen met gouden Tientjes, armbandjes met zilveren Wilhemientjes en zegelringen voorzien van een gouden of zilveren munt uit de Guldentijd. Ook kunstobjecten waarin oude biljetten of munten zijn verwerkt worden nog regelmatig aangeboden op de bekende veilingsites als artefact bij een inboedel aangetroffen. Wat echter sterk tot de verbeelding spreekt zijn de duizenden Gulden biljetten die ergens in een oude sok of doos op een zolder liggen of onder de vloer zijn verborgen.
Nostalgie
Sinds we in Nederland de Euro hebben geadopteerd als wettelijk betaalmiddel (2002) staat een nieuwe generatie klaar om het roer langzamerhand over te nemen. De generatie tot 18 jaar is geheel opgegroeid in het Euro tijdperk en weet amper van het bestaan van de Gulden valuta. Zij volledig vertrouwd met de Euro als betaalmiddel en gaan hiermee om zoals de oudere generatie met de Gulden omging. Echter de oudere generatie, vooral de 50-plussers hebben duidelijk nostalgische emoties als het om de Gulden gaat. Bij een recentelijk onderzoek blijkt dat zelfs 64 procent van deze generatie de Gulden terug wil als wettelijk betaalmiddel. Bij de generatie 65-plussers is er zelfs een aanzienlijk deel dat de Euro nog steeds omrekent naar de Gulden. Een ander veel voorkomende situatie is de verkoop van een huis dat men minstens 15 jaar in bezit heeft gehad. Dit huis is indertijd aangekocht met de keiharde Nederlandse Gulden en moet nu worden verkocht in Euro’s. Veel mensen hanteren hierbij de omrekenfactor 2,20371 zodat zij hun investering in Guldens kunnen weergeven in Euro’s. De invloed van de Gulden in ons dagelijks leven is nog steeds aanwezig maar zal in de loop van de tijd nu sterk gaan afnemen.
Gulden als betaalmiddel
Op internet wordt de Bitcoin steeds meer gebruikt als internationaal betaalmiddel. Echter de Guldencoin, de Nederlandse digitale Gulden, krijgt steeds meer invloed op de nationale digitale markt. De digitale Gulden (cryptovaluta) werd in 2014 geïntroduceerd als betaalmiddel bij het winkelen op het internet. De Guldencoin wordt door steeds meer online winkels geaccepteerd en stijgt hierdoor ook steeds meer in waarde. Bij de introductie in 2014 vertegenwoordigde de Guldencoin een waarde van € 0.0009 terwijl deze digitale munt tegenwoordig een waarde heeft van € 0.0023, een waardestijging van dik 250 procent! oor elke Euro kan men ongeveer 570 Guldencoins aankopen. Hiernaast zijn er nog diverse andere initiatieven waarbij de nostalgische Gulden als cryptovaluta centraal staat. Een ander toonaangevend initiatief is het project e-Gulden waarbij de Gulden model staat als digitaal betaalmiddel. Hiernaast zijn er diverse zakenmensen die, vooral marketingtechnisch, een mogelijkheid zien om de Gulden als draagvlak te gebruiken voor een digitale valuta. Het mag duidelijk zijn dat de Nederlandse Gulden door deze initiatieven een toekomst tegemoet gaat als digitaal betaalmiddel.
Toekomst van de Gulden
Voor de oudere generaties is de Gulden vooral uit historisch oogpunt nog steeds sterk verweven in ons dagelijks leven. Ook al zal men dit niet snel beseffen, de oudere generatie maakt zich bewust en onbewust nog regelmatig schuldig aan het omrekenen van Euro’s naar Guldens. Hiernaast wordt men bij oude kapitale investeringen nog steeds geconfronteerd met de Gulden als aanschafvaluta. Echter door de nieuwe generatie van jongeren, die met de Euro als wettelijk betaalmiddel zijn opgegroeid, zal de invloed van de Gulden nu snel naar de achtergrond verdrongen worden. In tegenstelling tot de initiatieven waarbij de Gulden als model staat als digitaal betaalmiddel, zal deze als wettelijk betaalmiddel geen toekomst kunnen bieden. Ongeacht de standpunten van enkele politieke partijen zal de Gulden een zacht door sterven op donderdag 1 januari 2032.
Beste Gérard,
Gulden coin!? Het is Gulden tegenwoordig. 😉 Ook een beetje jammer dat je aandacht besteed aan e-gulden welke aan het uitsterven is maar goed dat zie je niet aan de buitenkant. Voor de rest leuk artikel 🙂
Hallo Remco, ik weet dat het tegenwoordig de Gulden is. Ik heb bewust de term Gulden coin gebruikt om toch een onderscheid te maken met de oude vertrouwde Gulden. Ondanks dat de e-Gulden het zwaar heeft, bestaat deze digitale Gulden nog steeds. Mijn inziens dus ook de moeite waard om het te vermelden. Aan de andere kant lijkt het me verstandiger om meer op Europese digitale valuta te focussen aangezien het online shoppen in het buitenland aan populariteit aan het winnen is. Ikzelf werk bijvoorbeeld veel met Alibaba.com en Globalsources.com. Afrekenen doe ik via reguliere banken en soms met Bitcoins. Lokale valuta zoals de Gulden en de e-Gulden zijn daarom voor mij niet interresant genoeg. Bedankt voor de feedback!