Wat doen wij met: De verpleeghuizen?

Wat doen wij met Verpleeghuizen?

De afgelopen tijd kwamen de verpleeghuizen in Nederland uitgebreid in het nieuws. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) publiceerde een rapport waarin de kwaliteit van de verpleeghuizen in Nederland onder de loep werden genomen. Helaas bleek uit dit rapport dat minimaal 1.500 ouderen, die in verpleeghuizen zijn opgenomen, kans lopen op schade aan de gezondheid. Vooral door een chronische onderbezetting van het personeel en het gebrek aan expertise zijn de grootste boosdoeners als het gaat om de kwaliteit van deze verpleeghuizen. Onder druk van de politiek moest staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) een lijst van slecht presterende verpleeghuizen publiceren. Uit deze lijst bleek dat er een groot aantal verpleeghuizen zijn die ondermaats presteren en zelfs ernstig te kort kunnen schieten als de gezondheid van de betreffende bewoners in het geding komt. Om de kwaliteit van de verpleeghuizen te verbeteren heeft staatssecretaris Van Rijn een tijdje geleden een reorganisatieplan gelanceerd. In dit plan wordt geïnvesteerd in de goede verpleeghuizen en worden de slecht presterende verpleeghuizen weg gesaneerd. Een tijd lang leek het er op dat dit plan zijn vruchten afwierp, totdat het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg verscheen.

Het landschap van verpleeghuizen:

Het landschap van de verpleeghuizen in Nederland is de laatste jaren flink veranderd. Waar we eind jaren 2000 nog veel zelfstandige verpleeghuizen in Nederland aantroffen, zijn de meeste van deze zelfstandige verpleeghuizen opgeslokt door grote zorgorganisaties. Het grote voordeel hiervan is dat deze grote organisaties kunnen beschikken over veel kennis. Vaak hebben zij zorgaanbieders, zoals huisartsen, therapeuten en gespecialiseerd personeel, in dienst zodat zij deze kennis kunnen laten delen door de diverse verpleeghuizen van de organisatie. Een ander voordeel hiervan is dat deze grote organisaties de mogelijkheid hebben om bepaalde verpleeghuizen aan te wijzen voor de specialisatie in bepaalde ziektebeelden. Zo zijn er bijvoorbeeld verpleeghuizen die zich gespecialiseerd hebben in de zorg voor mensen met psychogeriatrische problemen of in de zorg voor mensen die in hun laatste levensfase bevinden.

Zorgaanbod in de verpleeghuizen:

Nederland vergrijst in een hoog tempo. Hierbij blijkt ook nog dat ongeveer 12 procent van alle ouderen boven de 75 jaar door medische problemen niet meer zelfstandig kunnen wonen. Deze groep mensen worden min of meer gedwongen om hun intrek in een verpleeghuis te nemen, ver van hun naasten en dierbaren. In deze situatie, waarin deze mensen zeer kwetsbaar zijn, is de kwaliteit van het verpleeghuis van zeer groot belang. Verpleeghuizen zijn dan ook bedoeld voor intensieve zorg aan deze zorgvragers. Vooral door de enorme werkdruk bij het personeel van deze verpleeghuizen staat de kwaliteit van de zorg onder zware druk. Steeds meer regels, een uitgebreide administratie en het door reorganisatie kleinere personeelsbestand doen de zorg in de verpleeghuizen steeds verder afbrokkelen. Het vernietigende rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg zal de ogen van de politiek moeten openen als het gaat om de kwaliteit en het zorgaanbod in deze verpleeghuizen. Staatssecretaris Van Rijn heeft inmiddels onder de noemer “Waardigheid en trots: aanpak vernieuwing verpleeghuiszorg” een brief aan de tweede kamer gezonden. In deze brief kondigt hij aan dat hij normeringen voor verpleeghuizen volledig wil herzien en extra aandacht aan de basisbeveiliging zal gaan geven. Hiernaast zal het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport sneller ingrijpen als een zorgaanbieder niet aan de normering kan voldoen. Ook heeft het huidige kabinet structureel ter waarde van 200 Miljoen Euro extra middelen ter beschikking gesteld voor de bevordering van de kennis van de zorgverleners en een zinvolle vrije tijd besteding van de bewoners van een verpleeghuis.

Zorgomslag in de verpleeghuizen:

Het mag duidelijk zijn dat de ogen van de politiek en van de bestuurders in de zorgsector door het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg geopend zijn. Iedereen is er van overtuigd dat een omslag bij de professionele zorgverleners, de toezichthouders en de bestuurders een noodzaak is geworden. Veel protocollen moeten zo snel mogelijk herschreven worden, het personeel verdient betere ondersteuning en er moet meer professionele kennis beschikbaar komen. Hiervoor zullen nieuwe normeringen hun intrede doen en zal men moeten investeren in kwaliteit en personeel. Ook zal er meer aandacht gegeven aan het inspraakrecht van ondernemingsraden, cliëntenraden en de verschillende adviesraden waardoor zij meer invloed kunnen uitoefenen op het beleid. Maar ook op de werkvloer zal het één en ander gaan veranderen. Zorgverleners worden steeds meer gestimuleerd om vanuit het perspectief van de zorgvrager te bekijken waardoor er meer inlevingsvermogen ontstaat. Helaas heeft de politiek nog geen antwoord en oplossing als het gaat om de werkdruk voor de professionals op de werkvloer.

Wetgeving en regelgeving:

De zorg aan ouderen en chronisch zieken is geregeld in een uitgebreide wet- en regelgeving. Zo valt de zorgverlening in een verpleeghuis onder de Wet langdurige zorg. In deze wet is opgenomen dat er voor iedere zorgvrager een zorgplan aanwezig moet zijn. In dit zorgplan heeft de zorgvrager of zijn wettelijke vertegenwoordiger inspraak waardoor er een gezamenlijke plan van aanpak ontstaat. Een zorgvrager dient wel de gelegenheid te hebben om zich op dit overleg voor te bereiden. In veel gevallen kunnen de zorgvragers al van te voren een wensenlijst invullen die tijdens de bespreking uitvoerig aan bod komt. In overleg kan er dan besloten worden welke wensen opgenomen kunnen worden in het zorgplan. Indien de zorgvrager dit wil mag de mantelzorger bij deze bespreking aanwezig zijn. Indien de zorgvrager wettelijk vertegenwoordigd wordt door een ander, dan moet deze bij de besprekingen aanwezig zijn. Het opstellen van het zorgplan dient zo snel mogelijk na het opstarten van de zorg plaats te vinden. Onderwerpen die in het zorgplan dienen te worden opgenomen zijn het doel van de zorg, de methodiek van de zorg, hoe de zorgvrager zijn leven wil inrichter, hoe de zorgverlener hierbij ondersteuning kan bieden en hoe vaak er een evaluatie zal plaats vinden.

Hoe kies in een verpleeghuis:

Het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft veel onrust gezaaid in verzorgend Nederland. Uit het rapport blijkt dat er elf verpleeghuizen zijn waarbij de kwaliteit van de zorg een zeer bedenkelijk niveau heeft. Naast deze groep van 11 verpleeghuizen zijn er nog eens 38 verpleeghuizen of organisaties die hun zaken duidelijk niet op orde hebben. Bij de keuze voor een verpleeghuis zal dit rapport weinig goeds betekenen voor deze 49 verpleeghuizen of organisaties. Bij het ene verpleeghuis neemt het personeel de tijd om even een praatje te maken met de zorgvrager terwijl in het andere verpleeghuis de zorgvrager praktisch de gehele dag voor zich uit zit te staren. Duidelijk is wel dat de gemiddelde kwaliteit in de verpleeghuizen op een aanvaardbaar niveau ligt. Maar waar moet je nu op letten als je een verpleeghuis zoekt voor jouw moeder of vader? Natuurlijk speelt het kostenplaatje en de beschikbaarheid van professionele kennis en ondersteuning een belangrijke rol in deze keuze. Hoe is het verpleeghuis ingericht, hebben zij de beschikking over een (afgeschermde) tuin, is het niet te ver van mijn huis en hoe is de sfeer? Dit zijn belangrijke vragen waarop eerst een antwoord moet komen voordat je een keuze kunt maken.

Verplichte indicatie voor opname:

Hou er rekening mee dat een verpleeghuis een Wlz- instelling is waardoor men een indicatie voor opname nodig heeft. Deze indicatie kan men aanvragen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) die onafhankelijk zal bepalen of iemand in aanmerking komt voor zorg die onder de Wet langdurige zorg valt. De indicatie kan worden aangevraagd door de zorgvrager zelf, een familielid of een andere wettelijke vertegenwoordiger. Als men na een ziekenhuisopname gebruik moet maken van een verpleeghuis voor revalidatie of een definitieve opname, dan kan de transferverpleegkundige van het ziekenhuis de indicatie afgeven. Voor de zorg die onder de Wet langdurige zorg valt wordt, afhankelijk van het inkomen, een eigen bijdrage geëist. De hoogte van de eigen bijdrage wordt door Centraal Administratie Kantoor (CAK) bepaald. Hierbij zijn het inkomen, het vermogen, de indicatie en de samenstelling van het huishouden bepalend. Ook zal het CAK het persoonsgebonden budget vaststellen waarmee zorg volgens de Wlz kan worden ingekocht.

De toekomst voor verpleeghuizen:

Door het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg is momenteel alle focus gericht op de kwaliteit van de verpleeghuizen. Direct na het verschijnen van dit rapport is er een stevige politieke discussie ontstaan waarbij de staatssecretaris onder druk is komen te staan. Als gevolg hiervan heeft deze een brief aan de tweede kamer verzonden waarin hij aangeeft dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport maatregelen zal nemen om de kwaliteit in verpleeghuizen te waarborgen. Zeker door de noodzakelijke bezuinigingen die de laatste jaren zijn doorgevoerd heeft de gezondheidszorg in het algemeen aan kwaliteit moeten inboeten. Nu het economisch wat beter gaat met Nederland wordt het tijd dat de politiek weer gaat investeren in de gezondheidszorg zodat de kwetsbare groep zorgvragers niet dubbel gedupeerd gaan worden. Wie zal er dan ook zijn opname middels een eigen bijdrage mede financieren als de kwaliteit van het zorg in dit verpleeghuis een bedenkelijk niveau heeft? Laten we er voor waken dat de huidige discussie omtrent de kwaliteit van de zorg in de verpleeghuizen niet ongemerkt verdwijnt tussen de talloze andere politieke discussies. Wij kunnen het, na jaren van bezuinigingen, niet toestaan dat de kwetsbare zorgvragers niet nog meer onmondig worden gemaakt!

Over Gerard Ubert

Een gestoord maar zeker creatief brein die in staat is om verschillende hersenspinsels op papier te zetten. Mijn specialisaties: Consumenten electronica, Sociale items en suggestieve blogs.

Kijk ook

De chatprogramma’s van vroeger

Via een scherm met elkaar communiceren vinden wij nu heel normaal. Maar hoe is het …